In de centered riding methode gaan we uit van comparable parts, ofwel vergelijkbare lichaamsdelen. Het paard weerspiegelt jouw zit. Dit zie je heel vaak gebeuren. Maar soms zie je een ruiter op het ene paard goed in balans zitten en op het andere paard uit balans. De zit van de ruiter kan ook de onbalans van het paard weerspiegelen. De kunst is om dit op te merken en zelf in balans te blijven.

 Ik had ooit een leuke les op een jong paard. In de les voelde ik of de bewegingen die de schouders van het paard maakten, gelijk waren. Het paard bleek één schouder meer naar voren te zetten en op de andere meer gewicht te zetten. Deze bewegingen moest ik gelijk maken. De kleinere beweging groter maken en de ruimere beweging kleiner maken. Het vergte wat concenctratie om deze bewegingen heel subtiel te beïnvloeden, maar na een tijdje ging het paard heel mooi verzamelen en de bewegingen werden gelijkmatig.

Nu vroeg ik mij af wie er eigenlijk degene was die aan het begin in onbalans was. Was ik dat zelf eigenlijk niet, terwijl ik dacht het paard recht te richten? Misschien waren mijn gewrichten aan één kant wel stijver en had het paard daarom moeite om zijn schouder soepel te bewegen. Door mij bewust te worden van de bewegingen van het paard én mijn eigen bewegingen kon het paard in balans komen en zich verzamelen. Soms is het lastig te bepalen waar het probleem nou begonnen is, maar je weet wel dat je het kan oplossen. Samen met je paard verbeter je de beweging.

In de rijkunst gaat men uit van de skala der ausbildung in de ontwikkeling van het paard als goed rijpaard. De stappen die doorlopen worden zijn takt, losgelatenheid, aanleuning, schwung, rechtrichten en verzameling. Deze stappen worden beschreven als stappen die het paard doorloopt. Maar eigenlijk gelden deze stappen ook voor de ruiter. Ook de ruiter moet het ritme te pakken krijgen en kunnen loslaten. Ook de ruiter moet genoeg in balans kunnen zitten en zelf zijn eigen ‘aanleuning’ hebben om deze aan het paard te kunnen verschaffen. En ook de drie andere stappen gelden net zo goed voor de ruiter.

 Met een goede houding, letterlijk en figuurlijk, zullen paard en mens zich samen ontwikkelen en samen – letterlijk en figuurlijk-  meer in balans komen.

In de paardenwereld werken we niet alleen met de diersoort paard, maar ook met veel verschillende karakters binnen deze diersoort. Van rassen wordt vaak gezegd dat ze een bepaald karakter hebben. Arabieren zijn loyaal, tinkers zijn onverstoorbaar en shetlanders zijn eigenwijs. Ras en erfelijke factoren spelen natuurlijk een rol in de vorming van gedrag, en ook omgevingsfactoren en gezondheid zijn mede bepalend. Toch is er altijd iets dat een dier bijzonder maakt. Iets dat meer is dan een optelsom van omgevingsfactoren en DNA. Elk dier is anders en daarom is er geen één universele trainingsmethode die voor alle paarden (en mensen) even goed werkt.

Paarden worden vaak ingedeeld in bepaalde karakters. Zo zijn er ook Bach typen. Dit zijn karaktertypes die helpen om een bepaald gedrag te begrijpen. Zo is het type Holly in negatieve toestand jaloers en wantrouwend. Vaak komen deze negatieve gevoelens voort uit onzekerheid en bij dieren zijn ze vaak het gevolg van onnatuurlijke omstandigheden. Toch zou een Oak type, een van nature krachtig type, waarschijnlijk niet in deze toestand komen.

In kuddes kun je rekening houden met karakters. Drie bazige Vine types, een volgzame Centaury en slechts één plaats om hooi te eten geeft een mager Centaury paard. Met trainingen is het ook goed om rekening te houden met het karakter van je paard. Een Pine type voelt zich al snel ‘schuldig’. Als hij een opdracht graag goed wil uitvoeren maar er eigenlijk nog niet aan toe is, zal zo’n paard het toch doen. Wanneer het dan niet goed lukt en je geeft het paard een standje, zal het paard de volgende keer nog krampachtiger zijn best doen. Dit komt de mentale en fysieke gezondheid van het paard niet ten goede.

In de paardenwereld zijn nog veel meer karakterindelingen te vinden. Veel Bach types hebben overeenkomsten met karakters uit het boek ‘Paardenpersoonlijkheden’ van K.F. Hempfling. De Gebruikte lijkt bijvoorbeeld wat op de Centaury, de Duif op de Aspen en de Chestnut bud op Het kind. De elementen aarde, water, vuur, metaal en hout worden ook vaak als indeling gebruikt.

Al deze karakterindelingen kunnen je helpen om het gedrag van je paard beter te leren begrijpen, maar het zijn nooit vaste patronen. Paarden blijven altijd verrassend en elke interactie geeft weer een andere reactie. 

Wat voor karakter heb je zelf eigenlijk?

Paardrijden is een veelzijdige hobby. Het leert je soms universele waarheden waarover oude meesters al spraken. Zo is er deze quote van Leonardo Da Vinci : 'you can have no dominion greater or less than that over yourself'. 

Een tijd geleden maakte ik een buitenrit op een pony, samen met andere paarden. Buitenritten zijn prachtig maar ik was er niet altijd relaxed onder. Paarden zijn kuddedieren en wanneer de rest van de groep besluit er hard vandoor te galopperen, is het bijzonder lastig om relaxed te blijven stappen. Bovendien kunnen paarden nog wel eens koppig zijn en niet altijd doen wat je van hen verlangt. Met deze ideeën in mijn achterhoofd stapte ik vaak op de pony. Hoe hard ik ook mijn best deed om te genieten van de mooie bosrijke omgeving, de wil tot controle verstoorde dit. Af en toe was er een moment waarop ik 'niets' dacht en gewoon in het moment was. Dit waren precies de momenten waarop de pony zonder twijfel deed wat ik voor ogen had. 

Tijdens de buitenrit kwamen we van alles tegen en de paarden schrokken van werkmachines die bezig waren. De eerste keer schrok ik zelf ook, de pony ook. Ik vond het totaal niet grappig en probeerde wat ademhalingstechnieken uit. Een diepe rustige buikademhaling en warme geaarde voeten. We stapten verder en weer schrokken de paarden. Ik voelde nog steeds mijn diepe rustige buikademhaling en mijn warme geaarde voeten. Ik schrok niet, en de pony ook niet. Ik had mijn eigen reflexen onder controle en hiermee had ik invloed op de pony. Het kwartje was gevallen en de rest van de buitenrit heb ik genoten van de mooie omgeving. 

Leonardo had gelijk; jezelf beheersen is de grootste heerschappij die er is. Dat geldt zeker voor paardrijden.