Gezonde beweging

Waarom gezonde beweging?
Wanneer een paard zijn lichaam op de goede manier gebruikt, is er veel minder kans op slijtage en zal het paard langer sterk en soepel blijven. Met een goed passend zadel (en hoofdstel en bit) , een goede volgende zit, basis dressuuroefeningen en een goede mindset kom je al heel ver. Daarnaast is het goed om bij problemen en scheefheden een manueel therapeut, tandarts, natuurlijk/anatomisch bekapper en/of een holistisch therapeut in te schakelen. Er kunnen vele oorzaken zijn waardoor een paard niet vrij kan bewegen, van tandproblemen, tot overgroeide steunsels tot spijsverteringsproblemen. In deze tekst wil ik uitleggen hoe goede beweging eruitziet en hoe je dit zelf kan bereiken.

Een voorbeeld
Gedragenheid betekent niet hetzelfde als een pony in de krul trekken. Hiernaast zie je een pony die goed in balans is en zijn lijf goed gebruikt. De gangen zijn ruim en achter is net zo actief als voor; de voor en achterbenen zijn parallelle lijnen. De onderhals is ontspannen en zijn neus steekt naar voren en bevindt zich niet achter de loodlijn. Deze pony is altijd wat overbouwd geweest en komt daarom wat lastiger met zijn achterhand eronder. Met oefeningen uit de klassieke dressuur komt de voorhand steeds meer vrij. Hiervoor is tijd en oefening nodig. Het ontwikkelen van een goede piaffe duurt daarom vaak 3 jaar met een goed paard.

afbeelding afkomsitg van de website: http://www.manegekrant.nl/valse-knik/

Het is erg belangrijk om paarden altijd met 'de neus eruit' te rijden. Dat wil zeggen dat het paard geen valse knik vertoont en niet achter de loodlijn loopt. Hiernaast zie je een illustratie daarvan. Op het tweede plaatje zie je door veel teugeldruk een knik in de hals ontstaan en zie je dat de rug holler is. Het paard kan zo ook moeilijker ademen en hierdoor kan het ook overmatig gaan zweten. Hier ontstaat ook een blokkade in de ovenste halswervels. De lange rugspier is verkrampt op het tweede plaatje (rode lijn vanaf halswervels totaan heiligbeen). Dit is een belangrijke spier die onder andere aan halswervels en aan het heiligbeen hecht. Het is erg belangrijk voor de bewegingen van het hele paard dat die spier zich goed kan ontspannen. Op de bovenste foto zie je dat er een rechte lijn is vanaf de elleboog naar de mond van het paard. Dit is in principe de juiste teugelhouding. Deze ontstaat door ontspannen schouders en ellebogen die goed de beweging van het paard kunnen volgen.
Een valse knik ontstaat door te veel teugeldruk of een verkeerde houding en zit van de ruiter. Ook stress of problemen in het lijf of met het harnachement kunnen een valse knik veroorzaken. Soms moet een paard nog ontwikkelen en kan het soms zoekend zijn naar de juiste houding. Dan komt het wel eens voor dat het achter de teugel kruipt met een valse knik. Bedenk dan of je paard klaar is voor de oefeningen die je vraagt. Zo nodig bereid je oefeningen voor op de grond.

Helaas zie je tegenwoordig in de dressuursport veel scheve lijnen, een valse knik en een holle bovenlijn. De voorbenen zijn erg actief en komen ver naar voren. De achterbenen doen niet goed mee en de holle bovenlijn betekent een zware belasting voor de paardenrug. Dit kan leiden tot kissing spines. Het ziet er misschien spectaculair uit maar voor het paardenlijf is het allesbehalve goed. De stap van die paarden is vaak verkort door een verkrampte lange rugspier. Deze rugspier loopt van de voorhand naar de achterhand en is erg belangrijk voor de beweging van het hele paard. Ook zie je veel gezwiep met de staart, wat op ongemak en/of pijn wijst. Onder de recreatieruiters zie je ook vaak een valse knik, veel gezwiep met de staart en/of een holle rug bij het paard. Dit gebeurt meestal niet met opzet maar is het resultaat van het beeld dat de huidige dressuursport van goed paardrijden schept.

Hoe voorkom je die problemen?
Zoals ik eerder noemde kom je met een goed passend zadel (en hoofdstel) , een goede volgende zit, basis dressuuroefeningen en een goede mindset al heel ver. Daarnaast schakel je een specialist (osteopaat, tandarts, bekapper) in wanneer je een probleem ondervindt. Op de foto rechts een voorbeeld van de gevolgen van een goede zit op de bewegingen van het paard. Doordat de ruiter haar handen meer draagt en in een rechte lijn heeft met de paardenmond, haar bouwblokken goed gestapeld heeft (zie centered riding), goed ademhaalt en goed meebeweegt, gaat het paard zichzelf ook veel meer dragen. De rug krijgt meer draagkracht en slijt zo niet ten gevolge van de ruiterzit.

Met klassieke dressuur kan je scheefheden op spierniveau oplossen zodat het paard de ruiter goed kan dragen. Een paard heeft bijna altijd wel een voorkeurskant en soms is het zo dat de bespiering links en rechts erg ongelijk zijn. Voor een goede balans is het van belang beide kanten zo gelijk mogelijk bespierd te krijgen. Met de juiste oefeningen aan de juiste kant, werk je aan de ontwikkeling van een gelijke bespiering.

Klik hier om te bewerken.

Interessante boeken en dvd's:
Anja Beran: Aus Respekt!
Gerd Heuschmann: Dressuur onder vuur en Stimmen der Pferde